Tuân thủ lịch thời vụ sẽ quyết định thắng lợi vụ đông xuân

Gieo sạ đồng loạt, né rầy, né hạn mặn

Vụ lúa đông xuân 2024 – 2025 tại ĐBSCL không chỉ mang ý nghĩa kinh tế quan trọng, mà còn là tâm điểm chú ý về việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật và biện pháp quản lý nông nghiệp bền vững. Với điều kiện thời tiết, đất đai, nguồn nước thuận lợi, đây được kỳ vọng là vụ lúa bội thu, góp phần ổn định đời sống nông dân và đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Tuy nhiên, những thách thức từ biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, dịch bệnh và áp lực từ yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính đặt ra đòi hỏi nông dân và các cơ quan quản lý phải phối hợp chặt chẽ. Trong bối cảnh đó, ông Đỗ Văn Vấn, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam – Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) đã có những chia sẻ quan trọng giúp nông dân chủ động hơn trong canh tác, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho vụ đông xuân 2024 – 2025.

Theo kế hoạch sản xuất từ Cục Trồng trọt, diện tích xuống giống toàn vùng ĐBSCL vụ đông xuân 2024 – 2025 dự kiến đạt 1,49 triệu ha, được chia làm 3 đợt: Đợt 1 từ ngày 10 – 30/10/2024 với diện tích 387.400ha (26%); đợt 2 từ 1/11 – 30/11/2024 với diện tích 685.400ha (46%); đợt 3 từ 1/12 – 31/12/2024 với diện tích 387.400ha (26%).

Ngoài ra, những diện tích gieo sạ muộn cần hoàn tất trước ngày 10/1/2025.

Ông Đỗ Văn Vấn nhấn mạnh, dù có khung lịch gieo sạ chung, mỗi địa phương cần linh hoạt điều chỉnh lịch thời vụ dựa trên nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn và tình hình dịch hại cục bộ. Quan trọng nhất là thực hiện gieo sạ đồng loạt, né rầy nâu và các bệnh hại nguy hiểm như vàng lùn, lùn xoắn lá. Phương châm này không chỉ giúp hạn chế dịch hại mà còn đảm bảo an toàn cho các vụ tiếp theo.

Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là vẫn còn một số nông dân tự phát gieo sạ không tuân thủ lịch thời vụ, dẫn đến nguy cơ bùng phát sâu bệnh và ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất. “Khung lịch thời vụ và sự tuân thủ của nông dân chính là hai yếu tố then chốt quyết định thắng lợi vụ đông xuân 2024 – 2025,” ông Vấn khẳng định.

Hạn chế lạm dụng thuốc BVTV

Rầy nâu và các bệnh liên quan như vàng lùn, lùn xoắn lá, đạo ôn là những mối nguy lớn trong vụ đông xuân. Ông Đỗ Văn Vấn khuyến nghị nông dân áp dụng kỹ thuật gieo sạ đúng thời điểm để né rầy nâu. Theo đó, rầy nâu thường di trú vào các ngày từ 20 – 28 hàng tháng, việc gieo sạ khi rầy vào đèn cao điểm sẽ làm giảm mật số rầy ngay từ đầu vụ, đảm bảo an toàn cho giai đoạn lúa trổ – thời điểm nhạy cảm nhất.

Bên cạnh đó, ông khuyến cáo áp dụng các quy trình canh tác tiên tiến như “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải 5 giảm” và áp dụng kỹ thuật SRI (hệ thống thâm canh lúa cải tiến), sạ thưa (70 – 80kg/ha), sử dụng giống kháng bệnh, áp dụng sạ hàng, sạ cụm hoặc cấy máy…

Các biện pháp này không chỉ giúp tăng năng suất, chất lượng hạt lúa mà còn giảm chi phí sản xuất, giảm tác động tiêu cực đến môi trường, phù hợp với mục tiêu xây dựng 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại ĐBSCL.

Thời tiết đông xuân lý tưởng không chỉ cho cây lúa phát triển mà còn là điều kiện thuận lợi cho dịch hại như rầy nâu, đạo ôn và bệnh bạc lá bùng phát nếu nông dân không tuân thủ các biện pháp quản lý dịch hại.

Ông Đỗ Văn Vấn nhấn mạnh, vai trò của quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) và ứng dụng công nghệ sinh thái. Ông cảnh báo việc lạm dụng thuốc BVTV, phun ngừa không đúng cách sẽ tạo điều kiện cho dịch hại thứ yếu bộc phát và tái phát. “Chỉ phun thuốc khi mật số dịch hại vượt ngưỡng và cần tham khảo ý kiến cán bộ kỹ thuật tại địa phương để được hướng dẫn”, ông khuyến cáo.

Với sự chỉ đạo quyết liệt từ các cơ quan chuyên môn và sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương, cùng sự tuân thủ lịch thời vụ của nông dân, vụ đông xuân 2024 – 2025 hứa hẹn sẽ mang lại thắng lợi lớn cho ĐBSCL. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi nông dân phải thay đổi tư duy canh tác, áp dụng tiến bộ kỹ thuật một cách đồng bộ và hiệu quả.

Đồng loạt, né rầy, né hạn mặn không chỉ là phương châm cho mùa vụ năm nay mà còn là bài học quan trọng để thắng lợi vụ lúa đông xuân.