Điều tiết nước linh hoạt để vượt qua mùa hạn mặn

Chủ động ứng phó hạn mặn

Các tháng cao điểm mùa khô thường rơi vào đầu năm, tình trạng hạn hán và thiếu nước đặt ra những thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân tại tỉnh An Giang. Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn An Giang, từ tháng 3-4/2025, mực nước trên các kênh, rạch xuống thấp, kèm theo nắng nóng kéo dài, khiến một số khu vực như huyện Tri Tôn, An Phú, Phú Tân và thị xã Tịnh Biên… gặp nhiều khó khăn trong công tác bơm tưới để phục vụ sản xuất nông nghiệp và nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt của người dân.

Ông Nguyễn Đức Duy, Phó Giám đốc Sở NN-MT An Giang cho biết: Hiện toàn tỉnh có khoảng 126 công trình kênh, cống, trạm bơm có khả năng ảnh hưởng về nguồn nước do mực nước xuống thấp. Trong đó, có 60 công trình kênh trữ nước với chiều dài gần 147.000m cần nạo vét, 30 công trình cống trữ nước phục vụ tưới tiêu cho khoảng 7.600 ha sản xuất nông nghiệp và 36 trạm bơm phục vụ tới cho khảng 2.900 ha sản xuất.

Bên cạnh đó, nhiều khu vực trên địa bàn huyện An Phú, Phú Tân vẫn còn sử dụng nước mưa, nước giếng hoặc kênh rạch không tập trung. Do chưa có hệ thống cấp nước sinh hoạt hoàn chỉnh, các khu vực này có nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng vào mùa khô. Đặc biệt, các vùng cao ven đồi núi thuộc hai huyện Tri Tôn và thị xã Tịnh Biên đang đối mặt với tình trạng thiếu nước sinh hoạt cục bộ do nguồn nước giếng, suối và dự trữ không đủ.

Độ mặn tại khu vực các cửa sông từ tỉnh Kiên Giang cũng đang có xu hướng tăng và lấn sâu vào các huyện giáp ranh của tỉnh An Giang từ giữa tháng 2 đến hết tháng 3//2025. Đặc biệt là các huyện Tri Tôn và Thoại Sơn, độ mặn cao nhất có thể dao động từ 0,1-0,2%, đe dọa đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân.

Trước tình hình hạn mặn diễn biến phức tạp, nhiều nông dân và HTX  tại An Giang đã chủ động triển khai các biện pháp ứng phó. Ông Võ Văn Diện, nông dân trồng sầu riêng tại xã Vọng Thê, huyện Thoại Sơn, cho biết: Ông thường xuyên theo dõi độ mặn của nước dưới kênh, sông trước khi lấy nước lên tưới cho cây trồng. Vì cây sầu riêng rất nhạy cảm với nước mặn. Nếu độ mặn vượt quá 0,3‰, cây sẽ bị ảnh hưởng ngay và giảm năng suất. Vì vậy, ông Diện phải đầu tư hệ thống đo độ mặn và trữ nước ngọt để bảo vệ vườn sầu riêng.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Chính, nông dân tại xã Vĩnh Gia, huyện Tri Tôn đã xây dựng hồ chứa nước dung tích 1.000m³ để đảm bảo nguồn nước ngọt tưới cho vườn xoài rộng 1,5 ha của gia đình đang ra trái. “Năm nay tôi chủ động hơn, thường xuyên theo dõi tình hình nguồn nước trên các phương tiện báo đài và chính quyền địa phương để có những biện pháp ứng phó kịp thời”, ông Nguyễn Văn Chính  nói.

Đẩy mạnh công tác nạo vét kênh mương

Theo ông Nguyễn Văn Văn, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Tri Tôn, địa phương đã triển khai nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu tác động của hạn hán và xâm nhập mặn. Một số giải pháp đáng chú ý bao gồm: Hoàn thiện các dự án thủy lợi vùng cao, trong đó tập trung vào việc tích trữ nước thông qua các hồ chứa mới.

Tỉnh đang đầu tư cho huyện xây dựng thêm 3 hồ chứa nước tại Núi Dài 2, Cô Tô và hồ Tà Lọt với tổng dung tích 1,07 triệu m³. Ngoài ra, trạm bơm Văn Giáo cũng đang được xây dựng để cung cấp nước cho 1.700 ha sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. Nạo vét và khơi thông dòng chảy tại các kênh mương bị bồi lấp nhằm đảm bảo đủ nguồn nước phục vụ tưới tiêu.

Song song đó, còn tiến hành kiểm tra, sửa chữa hệ thống trạm bơm điện, theo dõi mực nước thủy triều để có kế hoạch lấy nước phù hợp. Tăng cường trữ nước ngọt tại các hồ chứa và kênh rạch, đồng thời xây dựng kế hoạch điều tiết nước hợp lý để đảm bảo cung cấp đủ nước cho mùa khô.

Để phòng chống hạn mặn trên địa bàn An Giang đạt hiệu quả cao, ông Nguyễn Đức Duy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang cho biết: Ngành nông nghiệp đang khẩn trương triển khai kế hoạch phòng, chống hạn, kiệt mùa khô.

Theo đó, xác định nguy cơ ảnh hưởng đến từng vùng, từng khu vực để có giải pháp cụ thể. Đồng thời, tổ chức theo dõi diễn biến thời tiết, thông tin dự báo khí tượng thủy văn, hạn hán, xâm nhập mặn; xác định mức độ ảnh hưởng đến từng địa bàn để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó cụ thể phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.

Ông Lương Huy Khanh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh An Giang cho biết thêm: Ngành thủy lợi đang theo dõi sát diễn biến nguồn nước trên các sông, kênh rạch, đặc biệt là các khu vực giáp ranh với tỉnh Kiên Giang, nhằm chủ động cấp nước sinh hoạt và phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, tỉnh cũng đẩy mạnh công tác nạo vét kênh mương, sửa chữa các công trình thủy lợi để đảm bảo đủ nước tưới cho bà con nông dân sản xuất nông nghiệp trong mùa khô.

“Nhằm hạn chế ảnh hưởng của hạn hán và xâm nhập mặn trong những năm tới, tỉnh An Giang đang triển khai các kế hoạch dài hạn. Trước mắt xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, giúp người dân cập nhật tình hình thời tiết, mực nước, độ mặn một cách nhanh chóng và chính xác.

Tăng cường đầu tư vào hệ thống thủy lợi, nâng cấp các trạm bơm, hồ chứa nước, cống điều tiết để đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng. Khuyến khích mô hình canh tác thích ứng với hạn mặn, như sử dụng giống lúa chịu mặn, luân canh cây trồng hợp lý…

Hỗ trợ nông dân trong việc trữ nước ngọt, thông qua việc xây dựng bể chứa nước, ao hồ, cũng như áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm nước. Hợp tác với tỉnh Kiên Giang trong quản lý nguồn nước, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ trong vận hành hệ thống thủy lợi vùng Tứ giác Long Xuyên”, ông Lương Huy Khanh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh An Giang nói.

Bên cạnh đó, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi tỉnh An Giang cũng tập trung nạo vét khơi thông dòng chảy kênh bị cạn kiệt đảm bảo đủ nguồn nước để phục vụ cho sản xuất; rà soát kiểm tra các hệ thống trạm bơm điện, chủ động tu bổ, sửa chữa các sự cố hư hỏng, theo dõi mực nước thủy triều để lấy nước phục vụ bơm tưới cho những vùng bị thiếu nước cục bộ đảm bảo sản xuất nông nghiệp…

Tỉnh An Giang đã yêu cầu các huyện Thoại Sơn và Tri Tôn phối hợp với các đơn vị liên quan theo dõi độ mặn từ phía Kiên Giang, từ đó đưa ra phương án bảo vệ sản xuất và đảm bảo nước ngọt cho người dân sinh hoạt. Đối với các vùng cao tại Tri Tôn và Tịnh Biên, tỉnh sẽ tổ chức cấp nước theo hình thức điều tiết và vận chuyển đến những khu vực có nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng.