Người dân Yên Bái ám ảnh với lũ quét

Có lẽ chưa bao giờ người dân ở tỉnh Yên Bái lại bất an với những cơn mưa như như lúc này, bởi mưa sẽ gây ra lũ quét, sạt lở đồi núi, taluy làm sập đổ nhà cửa, thương vong nghiêm trọng.

Tang tóc nhiều nơi

Chỉ trong chưa đầy 10 ngày qua, mưa lũ, sạt lở đất đã gây ra những thiệt hại kinh hoàng chưa từng có cho người dân ở tỉnh Yên Bái và nhiều địa phương khu vực phía Bắc.

Sau cơn mưa xối xả đêm 9/9, đến rạng sáng 10/9, hàng trăm m3 đất đá từ trên dãy núi cao đã hóa bùn, cuốn trôi cây cối tạo nên dòng lũ xô xuống làm sập đổ ngôi nhà cấp 4 của gia đình anh Sa Văn A. ở xã Minh Bảo, thành phố Yên Bái. Vụ sạt lở trong đêm đã làm cả 4 thành viên gồm 2 vợ chồng anh A. và 2 con nhỏ tử nạn.

Chính quyền thành phố Yên Bái trong sáng 10/9 tiếp tục nhận hung tin từ xã Âu Lâu, một vụ sạt lở đất nghiêm trọng xảy ra tại thôn Đắng Con đã khiến 4 người trong 1 gia đình thương vong, trong đó người chồng bị thương được đưa đi cấp cứu, còn lại 3 mẹ con tử vong. Sự việc xảy ra trong đêm nên người trong nhà không kịp tháo chạy.

Khoảng 2 giờ sáng cùng ngày, tại huyện Lục Yên cũng xảy ra vụ sạt lở đất nghiêm trọng làm vùi lấp và cuốn trôi 5 ngôi nhà ở thôn Át Thượng, xã Minh Xuân, khiến 9 người chết và mất tích, 4 người bị thương. Đến thời điểm hiện tại, đã tìm được thi thể của 8 nạn nhân, còn 1 người mất tích đang được các lực lượng chức năng nỗ lực tìm kiếm.

Nhìn 5 bản cáo phó treo thành hàng trong đám tang của 5 người trong 1 gia đình khiến ai nấy cũng phải xót xa. Các nạn nhân được tìm thấy đưa về nhà văn hóa thôn, sau đó chôn cất trong chiều 10/9. Do tình hình mưa lũ gây chia cắt địa bàn nên đến ngày 18/9 gia đình và chính quyền địa phương mới tổ chức đám tang theo phong tục của người dân bản địa cho các nạn nhân xấu số.

Bão số 3 và hoàn lưu bão đã gây mưa lớn kéo dài trên diện rộng làm thiệt hại nặng nề cho nhiều tỉnh thành phía Bắc, trong đó có tỉnh Yên Bái.

Theo báo cáo của Ban chỉ huy PCTT-TKCN Yên Bái, toàn tỉnh có 54 người chết và mất tích, trong đó 50 người chết do sạt lở đất (tại thành phố Yên Bái 22 người, huyện Lục Yên 13 người, Văn Yên 10 người, Trấn Yên 3 người và Văn Chấn 2 người). Ngoài ra, còn hơn 40 người bị thương phải điều trị tại các cơ sở y tế.

Thiên tai đã làm thiệt hại gần 25.800 ngôi nhà, trong đó 307 nhà bị sập đổ hoàn toàn, gần 400 nhà bị hư hỏng nặng, gần 1.600 ngôi nhà bị ảnh hưởng do sạt lở taluy.

Hàng trăm hộ dân không còn nhà để về

Những ngày qua, tại Yên Bái nước trên sông Hồng đã xuống thấp, tình trạng ngập úng chỉ còn xảy ra ở một số điểm thấp tại xã Tuy Lộc (thành phố Yên Bái). Hàng vạn hộ dân bị ngập lụt đã dọn dẹp nhà cửa, trở về nhà ổn định cuộc sống.  Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn hàng nghìn hộ dân vẫn chưa dám trở về tổ ấm của mình do nguy cơ sạt lở đất rình rập, nhiều hộ còn không có nơi để về vì nhà đã sập.

Đoạn đường Điện Biên, khu vực Km2, phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái lúc này các lực lượng chức năng vẫn căng dây, lập chốt cấm đường. Tại khu vực này trong những ngày qua đã xảy ra nhiều vụ sạt lở taluy, làm chết 2 người, một số ngôi nhà 2 bên đường bị sập đổ. Đây từng là tuyến đường sầm uất bậc nhất ở thành phố, giờ đây những mảng tường gạch, bê tông vụn vỡ hòa lẫn trong đống bùn đất, cây cối kéo dài hàng trăm mét tạo nên khung cảnh tan hoang.

Hiện nước ngầm trên dãy đồi cao vẫn đang chảy xuống, đất đã ngấm no nước, cây cối trên đỉnh đồi ngả nghiêng chỉ chực chờ sạt xuống khi có mưa lớn. Phía sau dãy nhà 2 bên đường là những taluy dựng đứng cao hơn nóc nhà 4 tầng, đã lở loét nên ai cũng kinh hãi khi qua khu vực này.

Ông Đỗ Việt Bắc, người đã sinh sống hơn nửa thế kỷ ở khu vực này chia sẻ, trước đây ở khu vực này đã từng có sạt lở nhỏ, để đảm bảo an toàn nhiều hộ dân đã bạt mái, xây kè. Đợt này, mưa lớn kéo dài nên đất hóa bùn. Phía sau nhà ông không có taluy cao, nhưng từ đỉnh núi cả mảng đất đầy bùn lao xuống xô đổ ngôi nhà, cuốn phăng ra ngoài đường.

Rất may, nhờ được cảnh báo trước nên cả gia đình đã thoát ra khỏi nhà trước khi sạt lở. Toàn bộ tài sản đã bị chôn vùi trong đống đổ nát, hiện 9 thành viên trong nhà ông Bắc đang phải tạm đi ở nhờ nhà người quen, ông đang tính sẽ tìm nơi an toàn để thuê nhà ở tạm.

Cũng trong tình cảnh bi đát không kém, gia đình anh Nguyễn Cao Cường ở tổ 2, phường Minh Tân, thành phố Yên Bái đã bỏ nhà đi ở nhờ hàng xóm, người quen trong gần chục ngày nay. Hiện trong khu vực này có 5 hộ dân phải di dời khẩn cấp do lo sợ sạt lở đất.

“Có nhà nhưng không dám về, cả gia đình phải lang thang đi ở nhờ vì nhà bố mẹ đẻ cũng bị ngập sâu. Nước ngầm vẫn cứ chảy ra trong nền nhà, cả mảng đất lớn phía sau nhà cứ rình rập đổ xuống. Có những hôm đi ngủ nhờ, thấy mưa mà xót ruột, nghe tiếng sấm cứ giật mình tưởng nhà sập, thật ám ảnh”, anh Cường giãi bày.

Cần xây dựng các khu tái định cư an toàn

Trong những ngày vừa qua tại Yên Bái, thời tiết nắng ráo nhưng vẫn xảy ra các vụ sạt lở đất gây thương vong. Tại một số nơi, sau khi thấy thời tiết tạnh mưa, người dân chủ quan trở về nhà dọn dẹp hoặc ngủ lại bị sạt lở sập nhà gây tử vong.

Ông Nguyễn Ngọc Trúc, Chủ tịch UBND thành phố Yên Bái cho biết, hiện toàn thành phố có gần 500 điểm sạt lở, 67 điểm có nguy cơ sạt lở, trên 700 hộ dân đã phải di dời và gần 300 hộ khác sắp phải di dời do thuộc diện nguy cơ cao. 

Yên Bái là địa phương nằm ở khu vực có địa hình đồi núi phức tạp. Hiện nay, các khu vực tại thành phố Yên Bái và các huyện Lục Yên, Văn Yên, Trấn Yên, Mù Cang Chải, Trạm Tấu… đều đối mặt với nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất và lũ quét.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, độ ẩm đất tại những nơi này đã vượt ngưỡng 85%, khiến nguy cơ sạt lở đất, đá và lũ quét ở mức rất cao, đe dọa cuộc sống của hàng nghìn hộ dân sinh sống ven sườn đồi, khe suối.

Ông Nguyễn Xuân Sang, Phó giám đốc Sở NN-PTNT cho biết, trong 3 tháng gần đây, trên địa bàn có mưa nhiều đã làm cho các tầng lớp đất đá bở nhão, kết dính kém nên dễ xảy ra sạt lở, lũ quét. Với đặc thù địa hình, nhiều người dân san tạo mặt bằng ven đồi cao, khe núi để làm nhà ở nên mất an toàn trong mùa mưa bão. Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn tính mạng, trước mắt các hộ dân cần phải tuân thủ nghiêm khuyến cáo của chính quyền địa phương, tuyệt đối không trở về nhà khi chưa an toàn. 

Hiện tỉnh Yên Bái đang đề nghị Trung ương xây dựng một bản đồ sạt lở đất trên phạm vi cả nước với tỷ lệ lớn hơn để quy hoạch các cơ sở sản xuất, bố trí các khu dân cư đảm bảo an toàn. Ngoài ra, đề xuất Trung ương bố trí di dân, xây dựng các khu tái định cư cho người dân vùng có nguy cơ sạt lở, lũ quét, lũ ống.