‘Thủ đô gió ngàn’ và hành trình nông nghiệp hữu cơ từ những lá chè

Ưu tiên nguồn lực cho HTX để sản xuất hữu cơ

Trong xu hướng “tiêu dùng xanh”, phát triển bền vững ngày càng được xã hội quan tâm, tỉnh Thái Nguyên xác định chuyển đổi trồng chè an toàn, hữu cơ là hướng đi mới, góp phần bảo vệ sức khỏe của người sả xuất và người tiêu dùng. Đồng thời, sản xuất chè hữu cơ sẽ giúp nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, hướng tới phát triển bền vững.

Thời gian qua, để hỗ trợ người dân, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ các đơn vị trồng chè hữu cơ. Mới đây, Ban Dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã phối hợp với các ngành chức năng tiến hành khảo sát, dự kiến trích nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi hỗ trợ vật tư để sản xuất theo hướng hữu cơ đối với 10ha chè của HTX Dịch vụ nông nghiệp Phú Hội tại xã Sơn Phú, huyện Định Hóa.

Hiện nay, HTX Dịch vụ nông nghiệp Phú Hội có trên 2ha chè được trồng, chăm sóc theo hướng hữu cơ. Các sản phẩm chè hữu cơ được nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn dù giá cao gấp 2 lần so với chè VietGAP. Sau hơn 1 năm triển khai cho thấy, mô hình sản xuất chè hữu cơ cho chất lượng cao hơn; giảm chi phí vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; bảo vệ sức khỏe người trồng.

Theo ông Đặng Ngọc Hà, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Phú Hội, mục tiêu của đơn vị là trong khoảng 3 – 5 năm tới, toàn bộ diện tích chè sẽ được trồng theo hướng hữu cơ. Đồng thời, HTX cũng sẽ liên kết với các hộ tại địa phương để nâng cao thu nhập, đồng thời xây dựng thương hiệu riêng cho cây chè Sơn Phú. Dự kiến với nguồn vốn do Ban Dân tộc tỉnh Thái Nguyên hỗ trợ, HTX sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trồng chè hữu cơ, xây dựng mô hình liên kết tiêu thụ sản phẩm với các hộ đồng bào dân tộc…

Tương tự, HTX Nông nghiệp Bình Minh (xã Phú Đình, huyện Định Hóa) đang là một trong những HTX có doanh thu ổn định từ cây chè của địa phương với trên 1 tỷ đồng/năm. Toàn bộ diện tích 5ha chè của HTX đều được chứng nhận VietGAP.

Ông Nguyễn Văn Thủy, Giám đốc HTX Nông nghiệp Bình Minh cho biết, dù đang phát triển ổn định và gây dựng được thương hiệu tốt, song ngay từ năm 2021, HTX đã quyết tâm thực hiện thí điểm mô hình trồng chè theo hướng hữu cơ. Theo đó, trên diện tích khoảng 2.000m2, HTX đã giảm hẳn các yếu tố hóa học trong chăm sóc cây chè. Thay vào đó là sử dụng các loại phân bón hữu cơ, chế phẩm phòng trừ sâu bệnh hại có nguồn gốc hữu cơ sinh học, đạm cá…

“Qua 2 năm thí điểm cho thấy, ưu điểm của trồng chè theo hướng hữu cơ là giảm chi phí chăm sóc; sinh vật và vi sinh vật phát triển mạnh mẽ nên cây trồng cũng được hưởng lợi từ môi trường đất giàu dinh dưỡng; bảo vệ sức khoẻ người trồng chè, hạn chế tiếp xúc với hoá chất; đưa sản phẩm an toàn đến người tiêu dùng và nâng cao giá trị sản phẩm chè”, ông Nguyễn Văn Thủy chia sẻ.

Toàn huyện Định Hóa có gần 2.700ha chè, trong đó diện tích trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP là trên 360ha. Thời gian qua, huyện đã sử dụng nguồn vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ các HTX thiết kế bao bì, tem mác và xây dựng thương hiệu chè hữu cơ; tổ chức lớp tập huấn về áp dụng khoa học kỹ thuật, lựa chọn vật tư phù hợp… Từ đó, tạo tiền đề xây dựng vùng sản xuất chè hữu cơ ngay tại địa phương, hướng đến phát triển nền nông nghiệp bền vững.

Gắn du lịch với các đồi chè hữu cơ

Huyện Đại Từ (Thái Nguyên) hiện có trên 6.600ha chè, với nhiều vùng chè nổi tiếng như La Bằng, Hoàng Nông, Phú Xuyên… Sau hơn 3 năm triển khai mô hình sản xuất chè hữu cơ, 15ha chè của 2 xã Phú Xuyên và La Bằng đã đạt tiêu chuẩn hữu cơ Việt Nam TCVN 1104-2:2017, TCVN 1104-6:2018. Đây cũng là diện tích chè đầu tiên của huyện Đại Từ được cấp chứng nhận hữu cơ.

Bà Nguyễn Thị Hải, Giám đốc HTX chè La Bằng cho biết, thời gian qua, HTX đã nhận được nhiều phản hồi tích cực về chất lượng chè hữu cơ. Hầu hết khách hàng đều đánh giá chất lượng chè thay đổi rõ rệt, búp chè tươi có màu xanh sáng, lá chè dày, đọt chè ngắn; chè có vị đậm, chát dịu, ngọt hậu. Đặc biệt, lợi nhuận thu được từ sản xuất hữu cơ cao hơn so với sản xuất thông thường gần 30% do phần lớn chè hữu cơ được chế biến thành các sản phẩm cao cấp.

“Người trồng chè hữu cơ chúng tôi cũng thêm yên tâm về đầu ra bởi sản phẩm của các hộ dân tham gia mô hình đều được các doanh nghiệp và một số HTX trong và ngoài tỉnh bao tiêu. Từ đó, hình thành chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm”, bà Nguyễn Thị Hải phấn khởi chia sẻ.

Ngoài lợi ích về kinh tế nông nghiệp, hiện nay, nhiều vùng chè an toàn, hữu cơ ở Đại Từ đã trở thành những địa điểm thu hút khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm; đồng thời, giúp các cơ sở sản xuất, HTX quảng bá và bán sản phẩm cho du khách. Điều này góp phần gia tăng lợi nhuận cho các đơn vị sản xuất. HTX chè La Bằng, HTX chè Hoàng Nông, HTX chè Nhật Thức… là những đơn vị thực hiện khá tốt hoạt động này trong các năm gần đây.

Du khách đến với địa phương không chỉ được hòa mình vào cảnh quan của núi rừng, sông suối mà còn có thể chụp ảnh trên những đồi chè thơm ngát, trong lành; được trải nghiệm các công đoạn từ hái chè, chế biến thành phẩm đến tìm hiểu về văn hóa trà, làm bánh cùng bà con nông dân…

Nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất chè theo hướng bền vững, thời gian tới, huyện Đại Từ sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền và thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân trong sản xuất, chế biến chè an toàn, hữu cơ. Tăng cường các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, tìm hướng bao tiêu ổn định cho sản phẩm chè an toàn. Huyện Đại Từ phấn đấu đến năm 2030, diện tích chè theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ chiếm 65% tổng diện tích chè toàn huyện.

Mới đây, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Nguyên đã hỗ trợ vật tư cho các HTX sản xuất chè hữu cơ. Theo đó, Trung tâm đã cấp 250 tấn phân hữu cơ vi sinh, 650 lít phân bón lá hữu cơ sinh học và sản phẩm bảo vệ thực vật sinh học cho 7 HTX sản xuất chè hữu cơ.

Các HTX được hỗ trợ gồm HTX chè Văn Hán (xã Văn Hán, huyện Đồng Hỷ); HTX trà và du lịch cộng đồng Tiến Yên, HTX chè Hảo Đạt, HTX chè trung du Tân Cương ở xã Tân Cương (TP Thái Nguyên); HTX chè Nhật Thức (xã Phục Linh), HTX chè La Bằng (xã La Bằng) và HTX chè Hải Yến (xã Phú Thịnh) của huyện Đại Từ. Đây đều là các HTX đã và đang tiến hành sản xuất chè theo hướng hữu cơ với tổng diện tích 40ha.

Cùng với hỗ trợ vật tư, Trung tâm Khuyến nông Thái Nguyên còn tư vấn, hỗ trợ các HTX, bà con nông dân kiến thức, kỹ thuật chăm sóc, sản xuất chè hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc gia; quy trình giám sát nội bộ; kiểm soát chất lượng; vẽ sơ đồ, quản lý vùng chè, đánh mã số lô, thửa…